Winstpremies voor werknemers sinds 01-01-2018

Sinds 1 januari 2018 krijgen bedrijven de mogelijkheid om op een eenvoudige en flexibele wijze een deel van hun winst als bonus toe te kennen aan hun werknemers (programmawet van 25 december 2017, B.S. 29-12-2017).

De winstdeelname kan de vorm aannemen van een som geld of een percentage van het loon, zonder dat stemrecht in de onderneming wordt toegekend. De bonusplannen cao 90 blijven behouden.

De nieuwe bepalingen zijn in werking getreden op 1 januari 2018 met dien verstande dat winstpremies al kunnen worden toegekend op basis van de winst van het boekjaar met afsluitdatum ten vroegste op 30 september 2017.

1. Kenmerken van de 'winstpremie'

Een winstpremie is een premie in geld die wordt toegekend ter uitvoering van de beslissing van een vennootschap (of de vennootschapsgroep) om een deel of het geheel van de winst van een boekjaar toe te kennen aan de werknemers, en dat conform de wettelijke modaliteiten.

Enkel voor werknemers. De winstpremie staat enkel openstaan voor werknemers, zijnde, personen die, al of niet krachtens een arbeidsovereenkomst, tegen loon arbeid verrichten onder het gezag van een ander persoon. De regeling inzake de winstpremie geldt niet voor bedrijfsleiders.

Collectieve premie. Indien de werkgever beslist om een winstpremie toe te kennen, dan moet hij aan alle werknemers die premie toekennen.

Extra premie. Een winstpremie mag niet worden ingevoerd ter vervanging of omzetting van loon, premies, voordelen in natura of om het even welk voordeel, voorzien in individuele of collectieve overeenkomsten

Maximumbedrag. Het totale bedrag aan winstdeelnames is jaarlijks beperkt tot maximaal 30 % van de totale brutoloonmassa van het betreffende boekjaar).

Initiatief van werkgever. Elke vennootschap/werkgever of groep heeft de mogelijkheid om een winstpremie toe te kennen aan zijn personeel. Het betreft een eigen initiatief van de werkgever die een eenzijdige beslissing neemt om de winstpremie al dan niet toe te kennen. Er wordt geen enkele verplichting aan de werkgever opgelegd.

Géén toekomstig opeisingsrecht. De toekenning van een winstpremie heeft niet voor gevolg dat deze premie ook het volgende jaar dient toegekend te worden noch dat de werknemer een winstpremie kan opeisen in de toekomst.

 Twee vormen. Een werkgever kan kiezen tussen twee vormen :

• de ‘identieke winstpremie’ of
• de ‘gecategoriseerde winstpremie’.

2. Identieke premie

De identieke winstpremie is een winstpremie waarvan het bedrag gelijk is voor alle werknemers of waarvan het bedrag overeenkomt met een gelijk percentage van het loon van alle werknemers.

Voor de identieke winstpremie volstaat een beslissing door de gewone of buitengewone algemene vergadering met een gewone meerderheid van de stemmen.

De notulen van de algemene vergadering waarin de beslissing tot toekenning van een winstpremie wordt opgenomen, moeten tenminste de volgende vermeldingen bevatten:

• het identieke bedrag van de winstpremie of het identieke percentage van het loon dat aan de werknemers wordt toegekend;
• de berekeningswijze van het loon waarop het percentage wordt toegepast indien hiervoor wordt gekozen;
• de toekenningsregels ingeval men anciënniteitsvoorwaarde (maximaal één jaar) voorziet;
• de berekeningswijze pro rata temporis van het bedrag van de winstpremie in geval van vrijwillige schorsing of beëindiging van de arbeidsovereenkomst, behoudens wegens dringende redenen ten laste van de werknemer.

De werkgever moet de werknemers informeren over de beslissing tot toekenning van de premie. Dit moet schriftelijk gebeuren, dit wil zeggen via een geschreven stuk, een e-mail, een publicatie op een intranet.

3. Gecategoriseerde premie

De gecategoriseerde winstpremie is een winstpremie die aan alle werknemers een bedrag in speciën toekent waarvan de hoogte afhankelijk is van een verdeelsleutel die wordt toegepast op basis van objectieve criteria.

M.a.w., hier gaat het om een winstpremie die weliswaar ook wordt toegekend aan alle werknemers, maar waarvan het concrete bedrag verschillend kan zijn per categorie van werknemers ingevolge een verdeelsleutel die is vastgesteld op basis van objectieve criteria. Objectieve criteria zijn o.a. de anciënniteit; de graad; de functie; de weddeschaal; het vergoedingsniveau en het vormingsniveau.

De invoering van een gecategoriseerde winstpremie moet gebeuren via een specifieke ondernemingscao of (voor ondernemingen met vakbondsafvaardiging) via een toetredingsakte (voor ondernemingen zonder vakbondsafvaardiging).

4. Parafiscale behandeling

De werkgever betaalt géén patronale sociale zekerheidsbijdragen op de winstpremie. Maar er is wel een zogenaamde solidariteitsbijdrage van 13,07% ten laste van de werknemer verschuldigd.

5. Fiscale behandeling

Op fiscaal vlak wordt de winstpremie onderworpen aan een bevrijdende fiscale inhouding van 7% (art. 112 e.v. WIGB). Die heffing is ten laste van de werknemer en moet door de werkgever ingehouden worden. Voor de wijze van storting, vestiging en inning gelden de regels die van toepassing zijn inzake RV.

Verder zijn de winstpremies uitdrukkelijk vrijgesteld van inkomstenbelasting (art. 38, § 1, al. 1, 15° WIB92). De winstpremie zal wel informatief worden vermeld op de berekeningsnota die toegevoegd wordt aan het aanslagbiljet inzake de personenbelasting van de werknemer (art. 304bis WIB 92).

In hoofde van de vennootschap zijn de bruto toegekende winstpremies niet als beroepskost aftrekbaar. Op de is dus steeds vennootschapsbelasting verschuldigd (29,58% of 20,4% voor aanslagjaar 2019 voorzover het boekjaar ten vroegste is begonnen op 01.01.2018).

6. Vergelijking winstpremie met een gewone cashbonus

In vergelijking met de gewone geldelijke bonus (andere dan de cao 90 bonus) komt de nieuwe winstpremie een pak interessanter uit: de werknemers betalen hier slechts 13,07% RSZ-bijdrage en een met inkomstenbelasting gelijkgestelde belasting van 7% op. Terwijl op een gewone cashbonus zowel sociale werkgevers- als werknemersbijdragen verschuldigd zijn én bedrijfsvoorheffing.

7. Vergelijking winstpremie met cao 90-loonbonus

Bij optimalisatie van loonpaketten wordt in de praktijk vaak de cao 90-bonus toegekend aan werknemers.  De cao-90 bonus bedraagt maximaal 3.255 EUR terwijl de winstpremie tot 30% van de totale loonmassa mag gaan.

Op sociaal vlak is de nieuwe winstpremie in vergelijking met die cao 90-bonus iets goedkoper omdat er géén patronale sociale zekerheidsbijdragen op verschuldigd. Parafiscaal is de cao 90 bonus immers onderworpen aan 33% bijzondere bijdrage in hoofde van de werkgever tot het maximaal vastgelegde grensbedrag en aan 13,07% solidariteitsbijdrage in hoofde van de werknemer. Beide bijdragen zijn echter wel fiscaal aftrekbaar.

Fiscaal is de winstpremie een beetje duurder omdat er een belasting van 7% in te houden is in tegenstelling tot de loonbonus die belastingvrij is tot een bepaalde hoogte (2.880 EUR voor inkomstenjaar 2018).

De werkgever betaalt wel vennootschapsbelasting op de winstpremie terwijl de cao 90 bonus die een aftrekbare beroepskost vormt.

8. Cijfervoorbeeld

	cashbonus	Cao 90 bonus	winstpremie
Brutoloonkost voor werkgever	1.000,00	1.000,00	1.000,00
VenB (29,58%)		-	- 295,80
RSZ	- 300,00	- 330,00	(-)
Brutobonus werknemer	700,00	670,00	704,20
RSZ  werknemer (13,07%)	- 91,49	- 87,57	- 92,04
Belastbaar	608,51	582,43	612,16
Bedrijfsvoorheffing (53,50%)	-325,55
Winstdeelnamebelasting (7%)		-	- 42,85
Netto voor werknemer	282,96	582,43	569,31

Uit bovenstaande vergelijking blijkt de cao 90 bonus voorlopig nog de meest voordelige optie is. Maar KMO’s  betalen slechtst 20% belasting op hun eerste 100.000 EUR winst. En voor de niet-kmo’s daalt het tarief van de vennootschapsbelasting naar 25% vanaf aanslagjaar 2021. Door die belastingverlaging verkleint de kost van de verworpen uitgaven en komt de winstpremie even optimaal uit de verf.

Weet dat de cao 90 bonus slechts tot een bepaald maximaal bedrag belastingvrij kan worden toegekend.

De identieke winstpremie blinkt vooral uit door de eenvoudige wijze waarop een onderneming een deel in haar winst kan organiseren.