Gratis verstrekken van niet-voedingsmiddelen voor liefdadigheidsdoeleinden

De btw-administratie heeft recent via haar circulaire nr. 2019/C/48 van 13 juni 2019 enige commentaar verstrekt aangaande het om niet verstrekken van bepaalde levensnoodzakelijke niet-voedingsmiddelen voor liefdadigheidsdoeleinden. Deze worden immers niet langer beschouwd als onttrekkingen en er hoeft bijgevolg geen btw meer over geheven worden (B.S. van 6 mei 2019 – inwerkingtreding 16 mei 2019).

Wettelijke aanpassing

Artikel 12, §1, tweede lid, 2° c) bepaalt dat het verstrekken voor liefdadigheidsdoeleinden van levensnoodzakelijke niet-voedingsmiddelen, andere dan goederen die op duurzame wijze kunnen worden gebruikt waarvan de intrinsieke kenmerken verhinderen dat ze, in gelijk welke schakel van het economische circuit, nog worden verkocht tegen de oorspronkelijke commercialisatievoorwaarden niet worden aangemerkt als onttrekkingen.

Welke goederen

Enkel de levensnoodzakelijke niet-voedingsmiddelen, andere dan goederen die op duurzame wijze kunnen worden gebruikt, die op grond van hun intrinsieke kenmerken, in gelijk welke schakel van het economische circuit, niet meer kunnen worden verkocht tegen de oorspronkelijke commercialisatievoorwaarden, zijn beoogd.

Het gebruik van het begrip 'levensnoodzakelijk' geeft aan dat het om goederen gaat die de levenskwaliteit van personen die in armoede leven daadwerkelijk kunnen verbeteren. Het betreft aldus goederen die in het dagelijkse leven van de betrokken personen onmisbaar zijn en die hun toelaten een waardig leven te leiden. Het betreft enkel de goederen die noodzakelijk zijn om een menswaardig leven te leiden.

Als referentiekader en ten indicatieven titel, zijn volgende goederen bijvoorbeeld bedoeld:

• essentiële hygiëneproducten zoals zeep, shampoo, tandpasta en tandenborstels; 
• schoonheids- en basisverzorgingsmiddelen zoals reinigingscrème, scheermesjes en scheerschuim;
• basisgeneesmiddelen voor de huisapotheek, zoals aspirines, verband en ontsmettingsmiddelen;
• huishoudmiddelen zoals vloerreinigers, wasproducten en vuilniszakken;
• producten voor baby’s en kleine kinderen, zoals luiers, aangepaste zeep en shampoo;
• school- en kantoorbenodigdheden, zoals balpennen, potloden en boekentassen;
• toiletpapier en wegwerphanddoeken.
• spelletjes en speelgoed;
• kleding en schoenen;
• keukengereedschap, zoals kookpotten en pannen;
• basisgoederen voor huiselijk comfort, zoals huishoudlinnen.

Ten indicatieven titel, zijn volgende goederen bijvoorbeeld niet beoogd:

• elektrische huishoudelijke apparaten zoals microgolfovens, kookplaten en droogkasten 
• meubilair;
• matrassen;
• kinderwagens;
• voertuigen;
• grasmaaiers.

Wie kan goederen schenken

De schenkers die beoogd zijn door de nieuwe bepaling zijn de belastingplichtigen die voor deze goederen de btw hebben gerecupereerd. Het gaat niet uitsluitend om producenten en distributiebedrijven maar bijvoorbeeld ook om belastingplichtigen die goederen hebben aangekocht om deze in het kader van hun economische activiteit te gebruiken.

De belastingplichtige-schenker moet kunnen aantonen dat hij de goederen heeft verstrekt voor liefdadigheidsdoeleinden. De administratie neemt aan dat dit het geval is wanneer de belastingplichtige beschikt over een document van de begunstigde waaruit blijkt dat de geschonken goederen niet voor commerciële doeleinden zullen worden gebruikt maar in het kader van een sociale actie ten voordele van behoeftige personen.

Aan wie kunnen de goederen worden geschonken?

De door de nieuwe bepaling beoogde onttrekkingen van goederen zijn diegene die verricht worden met het oog op het gratis verstrekken ervan aan:

• een lokale, gemeentelijke, intercommunale, provinciale, gemeenschaps-, gewestelijke of federale administratie of overheid in het kader van hun opdrachten tot het verdelen van materiële hulp aan behoeftige personen;
• elke caritatieve organisatie erkend door deze overheid.

Het gebeurt dat belastingplichtigen goederen schenken via een platform dat de geschonken goederen ontvangt, opslaat en vervolgens verder verdeelt onder overheidsinstanties of caritatieve organisaties die die goederen uiteindelijk onder behoeftige personen verdelen.

Een dergelijk platform kan zowel door een overheidsinstantie opgericht zijn als uitgaan van een privé-initiatief. Zij kunnen erkend worden door de overheid. De verdeelplatformen sluiten een samenwerkingsovereenkomst met enerzijds de belastingplichtige-schenkers en anderzijds de begunstigden aan wie ze goederen zullen verdelen.

Btw-verplichtingen en btw-formaliteiten

Als bewijs dat de belastingplichtige-schenker de betreffende goederen gratis heeft geschonken aan een begunstigde dient, in principe per schenking die plaatsvindt, tussen, enerzijds, de belastingplichtige-schenker en, anderzijds, de begunstigde, een document te worden opgesteld:

• waarin de begunstigde bevestigt dat de betreffende goederen gratis werden verkregen,
• en zich er toe verbindt de verkregen goederen niet voor commerciële doeleinden te gebruiken en ze, in het kader van een sociale actie, gratis uit te delen uitsluitend onder behoeftige personen en dat per schenking minstens een aantal vermeldingen moet bevatten aangaande de partijen en de geschonken goederen.

Het hiervoor bedoelde document moet opgemaakt worden in twee exemplaren, waarvan elke partij verklaart het zijne te hebben ontvangen en moet door de betrokken partijen gedagtekend en ondertekend worden. Het document moet worden opgesteld uiterlijk de vijftiende dag van de maand na die waarin de schenking heeft plaatsgevonden.

De administratie aanvaardt bovendien bij wijze van proef dat desgewenst uiterlijk de vijftiende dag van iedere maand één enkel verzameldocument wordt opgesteld waarin alle schenkingen van de afgelopen maand worden gegroepeerd. Het verzameldocument mag enkel de schenkingen bevatten die in de loop van de maand waarop het betrekking heeft, werden gedaan.

Deze circulaire treedt in werking op 16.05.2019.