Grondwettelijk Hof vernietigt cash for car

Het grondwettelijk hof vernietigde in haar arrest nr. 11/2020 van donderdag 23 januari 2020 de mobiliteitsvergoeding of cash-for-car regeling. Als overgangsregeling handhaaft het grondwettelijk hof de gevolgen van de vernietigde wet totdat, in voorkomend geval, nieuwe wetsbepalingen in werking treden en uiterlijk tot en met 31 december 2020.

Sinds 1 januari 2018 werd de mobiliteitsvergoeding ingevoerd door de Wet van 30 maart 2018 (BS 7 mei 2018). Deze is ook bekend als ‘cash for car’.  Werknemers kunnen hun bedrijfswagen inruilen tegen een geldelijke vergoeding die genoot van een fiscaal en sociaal gunstregime. Tot nu toe is cash for cars in de praktijk geen groot  succes geweest.

In 2019 waren de christelijke vakbond ACV, het socialistische vakbond ABVV en drie klimaatorganisaties (Climaxi, Climate Express en Inter-Environnement Bruxelles) naar het Grondwettelijk Hof getrokken om die regeling aan te vechten.

Het Grondwettelijk Hof vernietigt het regime in haar arrest van 23 januari 2020. Zowel in het algemene opzet van de regeling als in bepaalde aspecten van de concrete uitwerking ervan zag het Grondwettelijk Hof problemen met de grondwettelijke beginselen van gelijkheid en niet-discriminatie.

Discriminatie

Een van de redenen is dat cash for cars leidt tot een ongelijke fiscale en sociale behandeling van loon. Het cashvoordeel dat in de plaats van de wagen komt, wordt veel minder zwaar belast dan gewoon brutoloon. Omdat enkel werknemers met een bedrijfswagen beroep konden doen op dat fiscaal en sociaal gunstregime, ontstaat een discriminatie ten opzichte van werknemers zonder bedrijfswagen.

Een andere reden is het gebrek aan garanties dat de milieudoelstelling van de wet (minder wagens) bereikt wordt. Wie de cashvergoeding krijgt, kan die centen gebruiken om een eigen (mogelijks nog vervuilendere) tweedehandswagen te kopen.

Niet-retroactieve vernietiging

Om te vermijden dat de terugwerkende kracht van de vernietiging van de wet tot grote moeilijkheden zou leiden, handhaaft het Grondwettelijk Hof de gevolgen van de wet tot, in voorkomend geval, nieuwe wetsbepalingen in werking treden en uiterlijk tot en met 31 december 2020.

De nu nietig verklaarde 'cash-for-car’ regeling blijft dus nog van kracht tot uiterlijk 31.12.2020. Begunstigde werknemers die er gebruik van maken, kunnen nog tot het einde van 2020 de mobiliteitsvergoeding ontvangen onder het huidige sociaal en fiscaal gunstregime. Vanaf 2021 zal die vergoeding dan belast worden zoals gewoon brutoloon.

Werknemers kunnen overstappen naar het mobiliteitsbudget indien zij dat wensen. Het mobiliteitsbudget biedt werknemers een budget waarmee ze hun bedrijfswagen kunnen inruilen voor een milieuvriendelijker model en/of alternatieve en duurzame vervoersmiddelen.